حمید صوفی، کارتونیست ،کاریکاتوریست، نقاش و تصویرگر، متولد 1359 و لیسانس نقاشی  و کارشناسی ارشد تصویرسازی است اما بیشتر به عنوان کارتونیست شناخته شده است. صوفی از جمله کارتونیست های مطرح کشور است، که علاوه بر همکاری با روزنامه های مطرحی چون روزنامه همشهری ، جام جم، همشهری جوان و آفتاب یزد، موفق به دریافت جوایز بسیاری در زمینه کارتون در مسابقات داخلی و بین المللی شده و تاکنون نمایشگاههای انفرادی هم برگزار کرده و در نمایشگاههای گروهی متعدد و دور همی های کارتونیست ها شرکتی چشمگیر داشته است. با شیوع کرونا ، صوفی آثار بسیاری هم با این موضوع خلق کرده است که اغلب آنها درمطبوعات کشورازجمله روزنامه همشهری منتشر شده اند.

حمید صوفی به تازگی برنده جایزه اول سی و دومین دوره مسابقه بین‌المللی کاریکاتور اولنس کارتوناله بلژیک شد. به همین بهانه و همچنین اطلاع از فعالیت های اخیرش ، با وی گفتگویی اختصاصی انجام داده ایم که می خوانید.

درابتدا کمی از مسابقه بین‌المللی کاریکاتور کارتوناله بلژیک بگوئید

مسابقه بین المللی کاریکاتور«اولنس کارتوناله» بلژیک، یکی از معتبرترین فستیوال های کارتون درجهان است که امسال سی و دومین دوره آن هم برگزار شد و  حدود ۴۵۰ کاریکاتوریست آثار خود  را از سراسر جهان به این جشنواره ارسال کردند . این جشنواره به طورمعمول هر سال به یک موضوع می پردازد  و تا کنون در چندین دوره تعدادی از کاریکاتوریست های ایران برگزیده این جشنواره بوده اند و امسال هم به لطف خدا من حائز رتبه این مسابقه شدم . با توجه به  به شیوع کرونا اولین سالی است که اختتامیه به صورت آنلاین و مجازی برگزار گردید

موضوع جشنواره چه بود و کارتون شما هم دربردارنده چه موضوع و درونمایه ای است ؟

موضوع این جشنواره خرید  بود و بالطبع ، موضوع کاری هم که من برای این مسابقه فرستادم نیز در همین مورد بود. متأسفانه شرایط امروز جامعه شرایط سختی است و بسیاری از مردم توان خرید مایحتاج اولیه خود را ندارند و خرید کردن شبیه دور باطلی است که بیشتر به بازی بی حاصلی شبیه شده که جز سبد خالی ارمغانی ندارد.

به نظر می آید که دراین اثر بیشتر به همین دور و تسلسل باطل زندگی روزمره امروز بشر و گرایش بیمارگونه به مصرف پرداخته اید؟

دقیقا همین طوره و همانطور که گفتم شاید برای بسیار از مردم بهترین چیز و حتی لذت بخش ترین کار، خرید باشد اما ، این تسلسل  تنها برای کسانی لذت دارد که سبدشان پر باشد اما واقعیت امروز چیز دیگری است و این گرایش بیمار گونه به مصرف گاهی تنها برای بقا و زنده ماندن است .

اثر برنده شده از حمید صوفی در مسابقه کارتوناله بلژیک

به نظر شما این اثر شما از چه لحاظ توجه داوران را به خود جلب کرده که از میان آن همه آثار، جایزه اول به شما اهدا شده است؟

من علاقه زیادی به این جشنواره دارم اما اولین بار بود که در این فستیوال شرکت کرده بودم و برای خودم خیلی جالب بود که این کارم به چند جشنواره داخلی ارسال کرده بودم اما در نهایت هیچ دستاوردی جز چاپ در کتاب جشنواره نداشت. به نظرم، نگاه فستیوال های معتبر و بین المللی با نگاه ما درجشنواره های داخلی بسیار متفاوت است !  البته حضور در هر مسابقه ای، شانس درک و شناخت کاملی از خود و کارش را به پدیدآورنده اثر می دهد.

این کار شما هم از هر لحاظ بدون درنظر گرفتن بحث ارزیابی و مقایسه از نظر سطح کیفی با کارهای روزنامه ای و دیگر کارهای اخیرتان ، که بیشتر با موضوع کرونا هستند، متفاوت است هرچند که کار کیفی تری است. بخصو ص از لحاظ فضا ، موضوع، تم و همچنین سوژه متفاوت تر و جهان شمول تری که دارد .نظر خود شما چیست ؟

گاهی وقت ها یک اثر  برای کارتونیست، مثل الهام یک شعر ناب برای یک شاعر است. وقتی این ایده به ذهنم رسید، حس خوبی داشتم و دوست داشتم آن را به صورت دستی اجرا کنم که به خاطر مشغله های زیاد نشد و درفضای فتوشاپ با قلم نوری اجرا شد.به نظر خودم هنوز برای اجرای بهتر کار داشت.

به نظر می آید که این اثرتان از فضاسازی ظریف و باریک بینانه تری برخوردار است چون کنتراست ها و زمینه های مسطح رنگ و همچنین درشت نمایی رنگ و خطوط، که در اکثر کارهای تان برجسته است ، دراین اثرتان مشاهده نمی شود. نه اینکه کارهایی از این قبیل نداشته باشی بلکه بحث بسامد است و گرنه کارهای قابل توجهی درفضاها و تکنیک های مشابه داری.حتی شخصیت محوری برخی از کارهایت ، باز دراینجا حضوری در قالب چند نفر دارد .نظر تان دراین باره چیست ؟

در خصوص فضا سازی سعی کردم  فضای شادی ایجاد نشود چون موضوع ، موضوع تلخی بود  و لازمه آن این بود که از رنگ های شاد کمتر استفاده شود و آدم ها تا حدودی در کادر خاکستری باشند تا به کلیت اثر لطمه نخورد. کارکتر هم ، همان کارکتر همیشگی است اما تنوع خط و فرم در کارساخته شده است. باز به نظرخودم جا داشت که بهتر کار شود.

این تفاوت فضا مرا به این گمان انداخته که رویکرد شما درکارهای جشنواره ای با کارهای روزنامه ای تان فرق زیادی دارد ؟ آیا قائل به این تفاوت هستید ؟

من بیشتر از آنکه یک کارتونیست مطبوعاتی باشم، یک کارتونیست نمایشگاهی هستم و علاقه ام نیز در واقع همین است . اگر مخاطب به کارهای مطبوعاتی من هم توجه کند، این را به خوبی احساس می کند. چون کارهای مطبوعاتی خصوصیاتی دارد که کارهای نمایشگاهی ندارد و برعکس. اما کارهای مطبوعاتی من تقریبا همان کارهای نمایشگاهی من هستند که به موضوعات روز نزدیکتراند. البته کارهایی که صرفا مطبوعاتی باشند هم انجام داده ام اما بسیارمحدوداند.

شما در کنار کارتون و کاریکاتور، به تصویرگری، نقاشی و طراحی هم می پردازید منتهی نه به گستردگی کارتون و کاریکاتور. اخیرا هم دیدم که تصویرگری هایی داشتید. درتصویرگری به دنبال چه هستید که درکارتون نیافتید؟

علاقه قلبی ام از کودکی تا کنون،  به کاریکاتور و کارتون بوده است اما تحصیلات دانشگاهی ام، لیسانس نقاشی و کارشناسی ارشد تصویر سازی است. هنوز هم نقاشی می کشم اما خیلی به فکر نمایش دادن آنها نیستم و لی شاید در آینده این اتفاق بیفتد . به کار تصویر گری هم علاقه دارم چون ارتباط نزدیکی با کارتون دارد. همیشه دوست دارم در تصویر سازی یک اتفاق خاص و نو در کارم ایجاد کنم اما هنوز اول راه هستم. امسال دو کتاب تصویر سازی کردم که چاپ شدند و چند سفارش دیگر را هم دارم انجام می دهم اما گاهی وقت ها سفارشی که برای کار می شود، آن حس و لذت واقعی برای انجام کار را به من نمی دهد و حتی گاهی ازانجامش طفره می روم. دنیای کاریکاتور، دنیای پویا و زنده ای است که در همه زوایای زندگی جریان دارد. و اگر تصویر سازی هم همین حس را ایجاد کند، مطمئنا لذت بخش است.

تصویرسازی و کارتون درکجا به هم می پیوندند؟

تصویر سازی و کارتون ازنظر بیان، مقداری با هم ‌تفاوت دارند. تصویر سازی در خدمت متن و پر از جزئیات است اما کارتون از نظربیانی ، پویا تر و  رک گو تر از تصویر سازی است .به نظر من، ازنظر تکنیک خیلی به هم نزدیک تر هستند اما گاهی تصویر سازی به دخودی خود هم می تواند زبانی گویا باشد که از این لحاظ به کارتون خیلی نزدیک می شود. در مجموع، کارهردو، بیان چیزی است که اتفاق افتاده است.

اکنون مشغول چه هستید؟

اکنون با توجه به شرایط کرونا، بیشتر مواقع در خانه مشغول به کار تصویرسازی و گاهی تدریس مجازی هستم. به پیشنهاد یکی از دوستان که مسئول حوزه هنری البرز است، دو روز در هفته  هم در حوزه هنری استان البرز مشغول به کار و همکاری هستم. من آموزشگاه هنرهای تجسمی تاسیس کرده ام اما به خاطر شیوع کرونا از اسفند ماه عملا تعطیل است و در این خصوص هیچ کس و هیچ ارگانی حمایتی نمی کند.

چه چشم انداز کاری دارید؟

امیدوارم شرایط کاری ،اقتصادی و اجتماعی بهتر شود. سعی می کنم از این فرصت به وجود آمده و این بیماری فراگیر کرونا استفاده کنم و بیشتر نقاشی بکشم. ایده هایی هم در خصوص تصویر سازی دارم که امیدوارم به نتیجه برسد و در کل، به آینده خوشبین هستم و امیدوارم همیشه اتفاقات خوب کاری برای همه دوستان پیش بیاید چون به نظرم هنرمند با کارش زنده است و زمانی که کاری از دستش برنیاید، با مردن فرقی ندارد.

اگر صحبت خاصی دارید بفرمائید؟

دوست داشتم کمی در باره خودم بگویم و به سختی هایی اشاره کنم که دراین راه کشیدم.

من از کودکی عاشق نقاشی کردن بودم و تا قبل از اینکه به مدرسه بروم، همیشه دردفتر خواهر و برادرم نقاشی می کشیدم و همیشه هم با سرزنش مواجه می شدم. وقتی به مدرسه رفتم این علاقه در من خیلی بیشتر شد اما خانواده ما، از نظر اقتصادی خانواده فقیری بود. پدرم کارگر ساده ای بود که با شفقت و سختی خرج خانه را در می آورد. تا دوران راهنمایی همیشه حسرت یک جعبه مداد رنگی را در دل داشتم و هیج وقت یادم نمی رود که وقتی برای اولین باردر مسابقات دانش آموزی درسطح شهر اول شدم و قرار بود برای مرحله استانی به مرکز استان بروم، چند مداد رنگی شکسته از در و همسایه جور کردم و در آن مسابقه اول شدم . اولین بار بود که می دیدم مداد رنگی  ۴۸تایی هم وجود دارد چون اکثر شرکت کننده ها داشتند.

برای یاد گیری کاریکاتورهم ، با مشقت هفته ای یک بار فاصله ۱۵۰ کیلومتری را طی می کردم و با توجه به اینکه سطح مالی خوبی نداشتم،اغلب آموزشی به من داده نمی شد و فقط با دیدن یاد گرفتم. این حرف ها را گفتم که اکنون شرایط کاملا فرق کرده و خدا را شکر همه چیز  مهیّا است و خیلی ها فکر می کنند که می توانند همه چیز را یک شبه به دست بیاورند. به امید روزی که همه بچه هایی که اگر استعدادی دارند حمایت شوند و استعدادشان سرکوب نشود.همین جا  هم تشکر می کنم از جناب مسعود شجاعی طباطباعی و خانه کاریکاتورایران ، که در ایجاد علاقه و باور در خیلی از علاقمندان به هنر کارتون و کاریکاتور نقش زیادی ایفا کردند.

شماری از آثار حمید صوفی در ذیل می آید: