سعید رزاقی ، نویسنده و تصویرگر کتاب کودکان و پیشکسوت شاخه پی نما در ایران است. پی نما نزد رزاقی ، کلمه فارسی شده کمیک استریپ است و او ده سالی است که دارد روی جا انداختن این واژه اهتمام و به رواج آن سعی و تلاش کرده و می کند. تلقی وی از پی نما، یک سری نماهای پیوسته و متوالی است که مصداق چاپی همان نماهای سینمایی و همراه با داستانهای مخصوص به این قالب هنری هستند. او بر روی پی نما تمرکز ویژه وقابل توجهی داشته و دارد و اغلب آثارش را دراین زمینه خلق کرده است. از آثار او که بیشتر در این زمینه هستند ، می‌توان به مجموعه های «مثل آباد» و سرداران نامی ایران و داستانهای امام علی(ع) و مجموعه مدرسه زندگی اشاره کرد.با وی درباره فعالیت ها و کارهای اخیرش گفتگویی انجام داده ایم که می خوانید:
درابتدا از کارهایتان و دلمشغولی های اخیرتان بگویید ؟
تمام فعالیت های من دراین روزها، در زمینه تولید داستانهای پی نما متمرکز است و فعلاً دارم روی سری جدید داستان های مثل آبادم کار می کنم که به امید خدا قرار است بزودی منتشر شوند.آخرین کتاب هایی هم که از من منتشر شده ، کتاب پی نمای حضرت زینب (س) است که داستانش را خانم«مریم تنباکویی» نوشته و بنا به سفارش انتشارات آثارسبز چاپ و منتشر شده است.این کتاب با پس زمینه داستان عاشورا در ۷۲ صفحه به نیت هفتاد و دو تن شهدای کربلا تولید شد.در ضمن کتاب دیگری هم با عنوان «جشن خرگوش ها» را کارکردم که داستانش به قلم استاد « محمد میرکیانی »بود و تصویرگری اش بر عهده من بوده است. در کنار این آثار تولیدی داستان های مولوی دیگر مجموعه کتابهایی است که پی نمانویسی و پی نماگری آن به عهده خودم بود.
همچنین کار دیگری هم دارم که عنوانش « اربعینی هستم! » می باشد که ایده آن فضای اولین راهپیمایی اربعینم بود و حاصل تجربیاتم در این سفر معنوی.و قرار است به امید خدا در انتشارات آثار سبز منتشر شود. و کلاً این جنس کتابهای پی نما، کاری تصویری هستند و ماهیتی سینمایی دارند.بنابر این ، باید مثل سینما، داستانی که روایت می شود پلان به پلان پیش برود و آن حس سینمایی لازم را که مد نظر است به مخاطب کودک و نوجوان القاء کند.
مثل اینکه اکثر کارهای اخیرتان تان مذهبی است ؟
برخی از کارهایم مذهبی است ولی در مجموع حدود دوهزار صفحه کار پی نما دارم که البته در کنار آنها، کارهای دیگر هم تولید کرده ام مثل مجموعه داستان های« مولوی » یا کتابهای « سرداران ایرانی » چون آریو برزن ، بهرام چوبینه ، سورنا و طاهر ذوالیمینین و ...
ولی کارهای مذهبی درکارنامه آثارتان نمود بیشتری دارند ؟
البته . من در درجه اول خودم را یک پی نماگر درخدمت اهل بیت معصوم می دانم که امیدوارم این قلم شکسته ام را از من حقیر قبول کنند!
رویکردی که درقالب این هنر به موضوعات و سوژه ها و مضامین مذهبی دارید چگونه رویکردی است ؟
معمولاً پی نما و یا کمیک استریپ مبتنی بر فرم های خاص و حالات و بعضاً چهره نگاری است و کار در این زمینه مستلزم اغراق های لازم جهت تعاریف تصویری است ولی در کار برای ائمه و اهل بیت (س)نمی توان خیلی وارد این فضا شد و بنابراین ، نمی توانم احساسات وعواطف این بزرگان چون شادی و غم را و همچنین بعضی فیگورها دیگر را نشان بدهم.بنابراین ، وقتی نمی توانم به عنوان مثال چهره مبارک پیامبر( ص ) و حالات ایشان را به تصویر بکشم، به ناچار احساسات را با ابزاری چون استعارات و تمثیل همچون گل محمدی و یا از زوایای بسته و غیره نشان می دهم ! و قلم شکسته من در همین حد است پس این اجازه را به خودم نمی دهم. در ضمن وقتی دارم راجع به حضرت زینب (س) کار می کنم باید این حرمت را حفظ کنم ، در هر صورت خط قرمزهایی را برای خودم در نظر می گیرم چون دارم واقعه عاشورا را روایت می کنم.
آثار پی نما از نظر مخاطب سنجی چه وضعیتی دارند ؟
بازده اقتصادی آن فاجعه است!! (می بخشید که ناامید کننده نظر دادم!!) در صورتی که مردم و بچه ها این قالب هنری را دوست داشته و دارند و مخاطب این کارها ، کودک و نوجوان است.(و نه خردسالان!) ولی با وجود این فرصت سوزی های فرهنگی شکل گرفته در این همه سال، متاسفانه هیچوقت این کارجدی گرفته نشده است!
علت این جدی نگرفتن ها چیست ؟
تنگ نظری، عدم شناخت و بی علاقگی متولیان امر باعث می شود که از این قالب هنری صرف نظر کنند! اما مخاطب عمومی این قالب هنری را آن طرف دنیا نگاه کنید ! پرفروش ترین آثارسینمایی دنیا چون «آواتار» و یا فیلم های کامیک استریپ همچون« اونجرز» و « بتمن» و... بیانگر این حقیقت است که این هنر در همه جا جذابیت های خاص خود را برای مخاطب عمومی داشته و دارد؛ ازطرفی خوب که دقت کنیم این نوع داستانها برای مخاطبینی تولید می شوند که در مطالعه تنبل هستند و باعث می شود تا این مخاطبین را با جذابیت های خود با کتاب و فرهنگ مطالعه آشتی دهد.
آیا نوشتن داستان های پی نما مستلزم داشتن ویژگی های هنر داستان نویسی و ادبی هم باید باشد؟
این نوع قالب داستانی چون پلی بین سینما و ادبیات است ، پاسخگوی نیاز و ذائقه مخاطب خاص خود می باشند.
نوشتن داستان های این پی نما، صرفاً مستلزم داشتن ویژگی های هنرداستان نویسی و ادبی نیست و باید پی نمانویس درابتدا عشق و علاقه مجنون واری به سینما و انیمیشن و این نوع داستان ها داشته باشد.سازو کار خاص خودش را هم دارد و کاملا مبتنی بر قواعد نگارشی و دستوری است.
در پایان صحبت خاصی دارید ؟
مشکلات فرهنگی زیادی داریم و بسترسازی لازم و مناسب در این زمینه انجام نشده است و الگویی جدی برای هنرمندان علاقمند به این عرصه هم نداریم. و باز هم تکرار می کنم که فرصت سوزی زیادی تا به حال شده است! و با وجود استعدادهای فراوانی که در بین جوانان علاقمند به این رشته داریم ، مدیریت فرهنگی کشور اقدامات مناسبی در جهت بسترسازی نکرده است.متاسفانه !!
شماری از آثار پی نمای سعید رزاقی در ذیل می آید :
