سامان ترابی ، متولداردیبهشت ۱۳۶۰ و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مرمت آثارتاریخی ازدانشگاه هنراصفهان است. ترابی آشنا به مرمت آثارتاریخی است اما دغدغه اش بیشتر کارتون و کاریکاتوراست و آثاری ارزشمند را درچند سال اخیرطراحی کرده و تاکنون موفق به دریافت دهها جایزه ملی و بین المللی ازجشنواره های معتبراین هنر هم شده است. ازجمله این جوایزمی توان به جوایز او ازجشنواره های : آیدین دوگان ترکیه، ساتیریکون لهستان ،جشنواره نروژ، گنجینه آب، کارتون کتاب، جایزه ویژه سومین جشنواره سراسری کاریکاتورخراسان شمالی با موضوع جنگ نرم  وجایزه ویژه ازاولین جشنواره کاریکاتور با موضوع ساخت ایران، اشاره کرد.

قابل توجه است، سامان ترابی سه هفته پیش ، جایزه اول نهمین جشنواره بین المللی « تورهان سلجوق » ترکیه ، که اختتامیه آن درشهر«میلاس» این کشوربرگزارشد، را دریافت کرد. جواد تکجو هم دیگرکارتونیست موفق کشورمان نیز رتبه دوم این جشنواره مطرح بین المللی را کسب کرد.گفتگوی اختصاصی ایران کارتون را با او بخوانید :

اولین کارتونی که کارکردید چه بود؟ یادتان هست؟

ازآنجا که درخانواده ای فوتبالی به دنیا آمده بودم، من هم ازکودکی علاقه زیادی به فوتبال داشتم و تصویر سازی صحنه های مسابقه و بازیکن های محبوبم از موضوعات موردعلاقه  ام درآن زمان بود.

اولین اثری که ازشما منتشرشد کی بود و کجا منتشرشد؟

سال ۷۲ یا ۷۳ بود که اولین بار درمسابقات کارتون و کاریکاتوری که مجله طنز و کاریکاتوردرآن زمان برگزارمی کرد شرکت کردم. موضوع بخش کارتون، خانه و بخش کاریکاتورچهره، پیکاسو بود. دیدن کارهای چاپ شده ام واقعا برایم لذت بخش بود.

آرزوی کودکی تان چه بود ؟

از زمانی که یادم هست دنیای کاریکاتوربرای من امن ترین مکان برای خلوت کردن با خودم و بیان نظرات و احساسات نسبت به اتفاقات پیرامونم بوده است. درواقع، بدون اینکه مبانی اولیه این هنر را بدانم ، راهی برای بیان افکارم بود. آرزویی هم که درآن زمان داشتم این بود که بتوانم جدی تر کاریکاتور را دنبال کنم .

اکنون چه آرزویی دارید ؟

در زمینه هنر و کاریکاتور، آرزوها و رویاهای زیادی دارم که تاکنون تنها بخش بسیارکوچک آن به حقیقت پیوسته و بقیه همچنان آرزو باقی مانده است. دراین مدت کم ازحضورم درجشنواره های کارتون و کاریکاتور، موفق به کسب تعدادی ازجوایزآنها شدم ، ولی باید بگویم که ارائه اثرماندگار و پرمفهوم، که ازلحاظ تکنیکی هم قابل قبول باشه، برایم اولویت بیشتری نسبت به کسب جایزه دارد. دردنیای کارتون و کاریکاتور، همیشه تلاش دارم که بتوانم آثار ماندگاری که موردپسند خودم و مخاطبان باشد را خلق کنم.

اولین جایزه شما چه بود؟

اولین جایزه من درجشنواره هنرهای تجسمی استانی بدست آمد، ولی اولین جایزه ای که به من انگیزه داد تا به صورت جدی تر درجشنواره ها حضور پیدا کنم، جایزه اول ازجشنواره نروژ با موضوع « مدارا » درسال ۹۲ بود.

آخرین جایزه شما چه بود؟

آخرین جایزه ام ، که مراسم اختتامیه آن حدود سه هفته پیش درشهر«میلاس» ترکیه برگزارشد، جایزه اول درنهمین جشنواره بین المللی « تورهان سلجوق » بود. این جشنواره هرساله با حمایت شهرداری شهرمیلاس و به یاد و در زادگاه تورهان سلجوق ، که ازمطرح ترین کارتونیست های ترکیه و جهان است ، برگزار می شود.

آخرین کاری که دست گرفته اید چیست ؟

مدتی است که کمترکار می کنم و درجشنواره های کمتری شرکت می کنم . مشغول به سرانجام رساندن کارمهم تری هستم که امیدوارم زودتر به نتیجه برسد. البته فراخوان جشنواره کارتون « ساتیریکن » لهستان هم چند روزی است که اعلام شده و ازآنجا که این جشنواره دربین جشنواره های معتبردیگر برایم اهمیت و جایگاه ویژه ای دارد و تا کنون دو بارهم موفق به دریافت جایزه ازآن شده ام، بازهم مشغول ایده یابی برای حضور دردوره جدید این جشنواره هستم.

شما به شکل دیجیتال کارمی کنید یا دستی؟

از اتود تا اجرای نهایی درمحیط دیجیتال و نرم افزارکارمی کنم.

ازچه  ابزار و نرمافزاری استفاده میکنید؟

عموما درمحیط نرم افزار Photoshop و با قلم نوری بسیارساده  Wacom Bamboo  کارمی کنم ولی با نرم افزارهای دیگری مانند Art Rage هم کار کرده ام، ولی به طورمعمول، آثارخودم را درفتوشاپ اجرا می کنم.

بهترین کارتون یا کاریکاتوری که کارکردید چه بود؟

درواقع، کارهایی که ازلحاظ ایده و اجرا مورد پسند خودم باشد، معدود و انگشت شمارند، ولی اثری که اولین جایزه ساتیرکین لهستان را برایم به همراه داشت را مقداری بیشترازبقیه دوست دارم. البته اثری را هم که با موضوع ضد جنگ امسال موفق به کسب جایزه اول درجشنواره تورهان سلجوق شد را به دلیل قرابت و نزدیکی ایده و فضای آن به زندگی دوران کودکی و جغرافیایی که درآن قرار گرفته ام، برایم قابل ارزش است. خوشبختانه این اثر روی جلد مجموعه آثارمنتخب امسال جشنواره هم چاپ شد که به نظرم توانست خودش را ماندگارکند.

آیا کاریکاتور و کارتون را می توان آموزش داد؟

اصول اولیه و مبانی این هنر تاحدودی قابل یاد گیری است ؛ بخصوص کاریکاتور که همان هنرطراحی اغراق آمیز چهره است را می توان آموزش داد، اما به عقیده من کارتون یا نقاشی و تصویرسازی مفهومی قابل آموزش نیست و جوهره آن می بایست در وجود و غریزه فرد وجود داشته باشد و تنها کارممکن، پرورش این استعداد ذاتی است. هنرجو به وسیله آموزش صرفاً با اصول اولیه طراحی، ترکیب بندی، شیوه های ایده یابی  و انواع روش های بیان تصویری آشنا خواهد شد، ولی هیچ تضمینی نیست که این شخص به هنرمند کارتونیست تاثیرگذاری تبدیل شود.

ایده کاریکاتور یا کارتون چه طور؟

منابعی درخصوص آموزش ایده یابی وجود دارد، ولی همان طور که قبل ترگفتم ، ایده ناب برای خلق تصویر، به طور معمول دربازتابی از زندگی و محیط پیرامون هنرمند بدست می آید. اگر غیرازاین باشد، ما شاهد تشابه و آثاری می شویم که گاهی ممکن است به سرقت هنری هم متهم شوند.

ایده برای تان مهم است یا تکنیک؟

هردو به یک میزان دارای اهمیت هستند. به نظرمن ، آثارخوش تکنیک با ایده های سطحی، صرفا یک کارتصویرسازی زیبا هستند. و همین طور، ایده های ناب و پرمغزی که با طراحی های ضعیف اجرا می شوند هم، باعث کاستن ارزش اثرمی شوند. آثارماندگار کارتون به طورمعمول، هم ازلحاظ ایده و هم اجرا در سطح بسیاربالایی قراردارند.

 با چه روشی و چطوری به ایده های تان دست مییابید؟

به طورمعمول، نظرات شخصی خودم را نسبت به اتفاقات پیرامون دارم و سعی می کنم با استفاده ازنشانه ها و عناصرتصویری، که منظورم را به سرعت و بدون واسطه به مخاطب منتقل کنند، طرحم را اجرا کنم.

آیا آموزش کارتون یا کاریکاتوردیده اید؟

به صورت مستقیم و آکادمیک خیر ولی ازطریق خواندن مقالات چاپ شده در مجلات تخصصی و مطالعه تصویری آثار اساتید و هنرمندان کارتونیست همواره درحال یادگیری هستم.

کاریکاتورپیشه اصلی شما است یا درزمینه های دیگری هم کارمیکنید؟

من دررشته مرمت آثارتاریخی تحصیل کرده ام و سال هاست که در این زمینه مشغول کارهستم.

به طورمعمول چه قدر روی یک اثرکارمی کنید؟

درگذشته آثاررا خیلی سریع تراجرا می کردم، ولی جدیدا دراجرا وسواس بیشتری به خرج می دهم. درکل، ازآنجا که اجرای یک اثر را به طور یکباره انجام نمی دهم، تا نهایی شدن آن ممکن است دو سه  روز زمان ببرد.

میزان زمانی که برای خلق یک اثر می گذارید؛ بستگی به چه دارد ؟

زمان اجرا درخلق آثارکارتون، بسته به عناصرتصویری موجود درکادر، متغیر  است اما درکاریکاتورچهره، که تکنیک اجرا از اهمیت بیشتری برخورداراست، به طورمعمول زمان بیشتری صرف اتود اولیه و اجرای نهایی اثر می شود.

ویژگی های یک اثر خوب از لحاظ ایده و فرم چیست ؟

به عقیده من ، بهترین اثرکاری است که به صورت خلاصه و با عناصرمحدود بتواند مفهوم پیچیده ای را خیلی سریع و قابل درک به مخاطب ارائه دهد.

بهترین کاریکاتوریست خارجی ازنظرشما کیست؟

به آثارهنرمندان کارتونیست شرق اروپا، بخصوص لهستان، روسیه و اوکراین علاقه بیشتری دارم.

از کار کدام هنرمند ایرانی خوش تان میآید؟

هنرمندان ایران ، ازبهترین کارتونیست ها در کل دنیا محسوب می شوند. من واقعا ازدیدن آثارآنها لذت می برم.

بهترین فیلمی که دیده اید؟

من متاسفانه خیلی اهل سینما نیستم. البته آثارمشهورکارگردان های بزرگ سینمای ایران و جهان را تا اندازه ای دیده ام . اما فیلم « نفس عمیق » ساخته « پرویز شهبازی » ، به دلیل احساس مشترکی که با آن داشتم، به نظرم بهترین و واقعی ترین فیلمی بوده است که تا به حال دیده ام.

بهترین بازیگر ایرانی و خارجی موردنظرشما چه کسانی هستند ؟

به طورقطع ، مرحوم « عزت الله انتظامی » بزرگترین بازیگرایران است. ازمیان هنر پیشگان خارجی هم، به « کلینت ایستوود» با استایل خاصی که دارد، علاقه زیادی دارم.

بهترین کتابی که خوانده اید چه بود؟

دردوره ای آثارنویسندگان مشهور ایران و جهان را زیاد می خواندم . آثار« صادق هدایت » برایم بسیارالهام بخش هستند.

با کدام یک ازهنرمندان ایرانی بیشتردرارتباط هستید؟

با بسیاری ازدوستان نزدیک هم دوره دانشگاه، که بیشتردرحوزه های نقاشی، عکاسی، تصویرسازی و معماری فعال هستند علیرغم فاصله جغرافیایی، ارتباطی صمیمی دارم. البته با دوستان کارتونیست بسیاری هم ارتباط دوستانه و خوبی دارم. اگر بخواهم نام ببرم باید ازسجاد رافعی، کارتونیست همشهری خودم،« جواد تکجو » و « عباس ناصری » یاد کنم که همیشه لطف دارند و در خیلی از موارد به هم مشورت می دهیم.

نظرشما درباره سایت ایران کارتون چیست؟

یکی ازدلایل اصلی موفقیت هنرمندان ایرانی درجشواره های بین المللی کارتون و کاریکاتوردراین سال ها، وجود مجلات تخصصی و بخصوص سایت های ایرانی کارتون و کاریکاتوراست که باعث شده تا هنرمندان جوان با آثار اساتید و بزرگان این حوزه درسراسرجهان آشنا بشوند. سایت ایران کارتون، به عنوان پیشگام دراین حوزه، جزو معتبرترین منابع و پربازدیدترین سایت ها درکل دنیا محسوب می شود. چهره تازه و به روزشده سایت هم، باعث دسترسی آسان مخاطبان و ظاهرجذاب تر آن شده است که باید واقعا سپاسگزار تلاش شما و همکارانتان بود.

از وقتی که در اختیار ایران کارتون قرار دادید بی نهایت سپاسگزاریم.