بهرام ارجمندنیا، کارتونیست، کاریکاتوریست، تصویرگر وانیماتور، متولد 1344 تهران و فارغ التحصیل رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. ارجمند نیا، تاکنون جایزه های متعدد داخلی و خارجی زیادی از جشنواره ها و مسابقات معتبر کسب کرده و چندین نمایشگاه انفرادی هم برپا کرده و درنمایشگاههای گروهی بسیاری هم حضور داشته است. داوری چند جشنواره را نیز در کارنامه اش دارد و علاوه بر این، همکاری های گسترده ای با مطبوعات از جمله: مجله کیهان کاریکاتور، روزنامه و مجلات همشهري و روزنامه های ايران و جام جم داشته است .

ارجمندنیا مدتی پیش در دومین جایزه سال استیکر با استیکر ثابت شامپو تخم مرغی منتخب پیام رسان آیگپ شد اما به تازگی در جشنواره های خارجی موفقیت های قابل توجهی کسب کرده است. جایزه اول چهاردهمین دوره کارتون و کاریکاتور لوکزامبورک، برنده جایزه تسلیت مسابقهٔ بین‌المللی کارتون ایمنی جاده مالزی، ۲۰۲۱، جایزه شهرداری شهر ساتریکون لهستان، برنده جایزه اول اولین مسابقهٔ طنز گرافیکی دانشگاه کلمبیا، جایزه بخش بین الملل جشنواره آرتونیست، که صفحه ای اینستاگرامی داخلی است، و همین طور دریافت چند لوح تقدیر از جشنواره های مختلف خارجی از جمله این موفقیت ها است . به همین بهانه گفتگویی اختصاصی با وی انجام داده ایم که می خوانید:

تنوع موضوعی و همچنین رنگ آمیزی، فضاسازی و ترکیب بندی از لحاظ ساختاری در کارهای تان خیلی مشهود است. این تنوع به چه عواملی و نکاتی بر می گردد؟

در تمامی رشته های هنری مانند نقاشی, موسیقی, فیلم، سینما و انیمیشن و... مکاتبی داریم که شناخته شده اند و اکثر هنرمندان از آنها پیروی می کنند. در کارتون و کاریکاتور هم، هنرمندان این رشته ها بنا به سلیقه و علاقه مندی به یک یا چند تا از این مکاتب، دنباله رو آنها هستند. من هم در اجرای کارتون و کاریکاتورهایم بسته به موضوع از چندتای شان بهره می برم. مکتب دیسنی و زاگرب، به نظرم از جذاب ترین آنها هستند و خیلی اوقات به آنها نزدیک می شوم.

اصول طراحی دیسنی یا (دیزنی) از ابتدا تاکنون بدون تغییر مانده و از خصوصیات بارزش می توان به: زنده شدن اشیاء بی جان، خصوصیت انسانی به حیوانات دادن، وارد ساختن امور غیرممکن به عالم کارتون، استفاده از آثار کلاسیک ادبی جهان و افسانه های ملل در روایت و کارتون ها اشاره کرد.

در این مکتب، طراحی شخصیت ها، هم واقع گرایانه است و هم کاریکاتوری و اغراق آمیز و از خطوط منحنی و سیال و روان به نحو چشمگیری استفاده می شود. شخصیت ها، ساختاری ساده دارند و بر اساس فرم های هندسی بوده و سپس جزئیات به طرز پیچیده ای به تصاویر اضافه می شوند اما در مکتب زاگرب کارتون ها از اصول خاصی پیروی می کنند. این اصول شامل: ساده کردن طراحی، استریلیزه کردن و نادیده گرفتن اصول آناتومی و استفاده از حالت های اغراق آمیز و شکل کاریکاتوری می شوند. پس زمینه ها ساده و عاری از هر گونه جزئیات است و از خطوط راست و مستقیم و زاویه دار به نحو چشمگیری استفاده می شود. در این مکتب، محتوا بر طرح تقدم دارد و بر همین اساس، طراحی ها در حد امکان ساده و گویا ترسیم می شوند تا حواس بیننده بیشتر به موضوع باشد. رنگ ها محدود ترند و در خیلی از موارد سیاه و سفید اجرا می شوند.

شاید ویژگی و جذابیت انکار ناپذیر هر کدام از این سبک ها باعث شده که  در تمامی این دوران هنوز به یک قالب ثابت نرسیده ام.

از طرف دیگر، این تنوع موضوعی در کارهایم بستگی به فضای موجود در زمان تولید آن کار دارد که امروزه همه ما شاهد بمباران اخبار و اطلاعاتی هستیم که در شبانه روز به ما می رسد. نمی توان از خبرهای سیاسی و اجتماعی سراسر دنیا غفلت کرد و از رسانه هایی که ما را احاطه کرده اند فرار کرد و یا آنها را نادیده گرفت. در موارد زیادی هم، که مربوط به یک جشنواره یا مسابقه است، موضوع از طرف برگزارکننده مشخص می شود و من هم در حول محورآن سوژه فکر کرده و کار تولید می کنم. بیشتر اوقات هم با کمبود وقت و زمان مواجه هستم و بدون پرداختن به آنها، به ناچار از کنارشان می گذرم. در خیلی از این مواقع هم با تأیید و یا نفی نظر دیگران، به این اخبار عکس العمل نشان می دهم. برای مثال وقتی اثر یکی از همکاران مان را در فضای مجازی تأیید و به قول معروف"لایک" می کنم, آن لحظه احساس خودم را نسبت به آن خبر بروز داده ام.

اثر ارجمند نیا برنده جایزه جشنواره کارتون کوبا

به طور معمول انتخاب موضوع در کارتان بسته به موضوع جشنواره ها و مسابقات صورت می گیرد یا اینکه از قبل کار می کنید و متناسب با موضوعات در این رقابت ها شرکت می کنید؟ به عنوان مثال موضوعی مثل هوش مصنوعی را خیلی  به عنوان یک مساله بروز مورد نظر واقع نمی شود و انگار بواسطه موضوعیت جشنواره ای به آن پرداخته اید؟

همانطور که عرض کردم همیشه با کمبود وقت روبرو هستم و خیلی مجال تولید کار آزاد ندارم که مثلا بعدا به واسطه نزدیک بودن به موضوع یک جشنواره از آن استفاده کنم .

غالبا موضوع جشنواره ها هم متناسب با زمان پیش می روند و از آنچه که ما درحال حاضر با آنها روبرو هستیم فاصله چندانی ندارند. موضوع «هوش مصنوعی» و جشنواره آن اتفاقا موضوع روز است و ما در زمان حال به شدت با آن درگیریم. جالب اینجاست که این پیش بینی من و تولید این کار به 22 سال پیش بر می گردد که نه اینترنت خیلی درست حسابی بود و نه صنعت الکترونیک و رباتیک این قدر پیشرفت کرده بود.

اثر بهرام ارجمند نیا که برنده جایزه اول جشنواره لوکزامبورک با موضوع هوش مصنوعی شده است

امروزه ما به تکنولوژی بسیار وابسته تر از قبل هستیم و سرعت پیشرفت اش خیلی خیلی بیشتر شده است. رفته رفته آن قدر که باید اشراف به آن نخواهیم داشت و اینجاست که همین تکنولوژی عزیز، بیش از حالا بر ما تسلط خواهد داشت و دیگر بنده ما نیست و ما بیشتر از قبل باید به آن سرویس و خدمات بدهیم چرا که به آن وابسته شده ایم و راه گریزی نیست.

اثر ارجمند نیا برنده جایزه شهرداری شهر ساتریکون لهستان

با توجه به هزینه‌های پستی ارسال آثار به جشنواره ها و مسابقات خارجی، شرکت در این رقابت ها برای تان خیلی هزینه بردار نبست یا اینکه از احتمال برنده شدن مطمئن هستید و بعد اقدا م می کنید و در نتیجه هزینه مورد نظر بر می گردد ؟

اکثر مسابقات و جشنواره ها به این نتیجه رسیده اند که آثار از طریق اینترنت برای شان ارسال شود. حالا یا با ایمیل یا درمواردی با آپلود کردن کار در سایت همان جشنواره، که هزینه ای هم برای مان ندارد، کار پیش می رود. بخصوص حالا که دچار وضعیت و شرایط کرونایی هم هستیم.

بعضی از جشنواره ها هم فقط کارهای منتخب را مشروط به ارسال می کنند مثل ساتریکون لهستان .بعضی دیگر فقط کارهای نهایی را می خواهند مثل لوکزامبورگ و کوبا. با وجود این، هنوز جشنواره ها و مسابقاتی هستند که بسیار سنتی فکرمی کنند و از همان اول اعلام می کنند که اصل آثار باید ارسال شوند و با هزینه های پستی بسیار گران و محدودیت هایی که هست، کارمان بسیاردشوار می شود.

من در فراخوان مسابقات، قبل از هر مورد، بخش مقررات ارسال آن را می خوانم و در اکثر موارد به ارسال اصل اثر که می رسم، از خیرش می گذرم .

به نظر من، مسابقات و جشنواره ها در ابتدا باید از ارسال اصل اثر صرف نظر کنند. یک نکته بسیار بسیار ظریف و مهم وجود دارد که دوست دارم به آن اشاره کنم. در مواردی از این جشنواره ها به داشتن حساب بانکی بین المللی تاکید می کنند و حتی برخی از آنها به موضوع تحریم هم اشاره می کنند که اگر شخص برنده فاقد حساب بانکی، آن هم حتما حتما به اسم خود شخص اصلی نباشد جایزه طی مدتی اعتبارش از بین رفته و می سوزد. البته این نظر شخصی من است و ممکن است که در اصل و انشاالله، این طور که من فکر می کنم نباشد.

اثر برنده شده ارجمند نیا در اولین مسابقه طنز گرافیکی دانشگاه کلمبیا

شما در جشنواره ها و مسابقات زیادی حضور داشته و مقام هایی کسب کرده و جوایز و مبالغ شان را دریافت  کرده ای. آیا با توجه به تحریم های موجود، دراین خصوص دچار مشکل شده اید ؟

کارتونیست های ایران درجایگاه نخست دنیا ایستاده اند و این برای همه ثابت شده است. به همین خاطر فکر می کنم باید چاره ای اندیشید که تلاش شبانه روزی کارتونیست های مان به ثمر برسد و آنها به حقوق واقعی شان برسند. دیگر به این مسئله هم واقف هستیم که نه نشریات طنز زیادی داریم و نه درآمدی از این طریق. کارتونیست های ما از هر طرفی که فکر کنیم، تحت فشارند و مشکلاتی اقتصادی گریبانگیرشان است و به قول معروف با سیلی صورت شان را سرخ  نگه داشته و در خیلی از موارد هم رنگ پریده اند. مسئولین باید حتما حتما به فکر این رشته هنری و آینده و رشد آن باشند و هرطوری که بتوانند شرایط آنها را تامین کنند.

البته در جواب سئو ال تان باید بگویم که برای دریافت جوایزم با مشکلات زیادی روبرو هستم و متأسفانه ازاین بابت بسیارن اراحتم و هیچ حمایتی نیز وجود ندارد.

در ادامه تصویر اصلی آثار برنده شده بهرام ارجمند نیا به اضافه لوح های تقدیر او می آید :