فخرالدین دوست محمد، کارتونیست، کاریکاتوریست، عکاس و تصویرگر، متولد 1355 شهرستان قصرشیرین واقع دراستان کرمانشاه است. وی فارغ التحصیل کارشناسی فرش( طراحی فرش) از دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان است. دوست محمد دارای سوابق ارزنده ای در زمینه برپایی نمایشگاه، داوری جشنواره ها و خلق آثارمتنوع، نوشتن مقالات تخصصی در زمینه های هنری یاد شده و دریافت جوایز متعدد از جشنوارهای داخلی و خارجی است که از جمله این جایزه ها می توان به دریافت جایزه بهترین کارتون از بیستمین مسابقه بین المللی دائجون کره جنوبی، 1390، کسب عنوان دوم از پنجمین دوسالانه کاریکاتورde geuseبلژیک، مهرماه 1392 و کسب عنوان دوم از مسابقه بین المللی جاده ابریشم چین 1393 اشاره کرد.
دوست محمد مدیرخانه کاریکاتور حوزه هنری کرمانشاه هم هست و اخیرا هم مدیر واحد هنرهای تصویری این مرکز شده است اما در کنار این مشغله های کاری از خلق آثارهنری و ایده پردازی های گوناگون و اقداماتی در زمینه حفط ظبیعت و محیط زیست غافل نمانده است .
دوست محمد به تازگی برنده جایزه ویژه جشنواره کارتون سوریه شده است.به همین بهانه و همچنین برپایی چیدمانی از آثار مفهومی اش که با الهام از هنر کارتون خلق کرده است به گفتگو نشسته ایم که می خوانید:
کارتون شما درجشنواره سوریه برگزیده شده است. به طور دقیق چه مقامی آورده است؟
این جشنواره در دو بخش عشق و نزار قبانی، شاعر ملی سوریه و یکی از پرآوازه ترین شاعران جهان عرب، برگزار گردید که بنده با اثری با موضوع عشق یکی از جوایز ویژه این مسابقه را کسب کردم.
نحوه پرداخت شما به موضوع عشق در این اثر چگونه بود؟
اثری که فرستادم، پیرمرد و پیرزنی هستند که پشت به هم خوابیده اند اما دندان مصنوعی های آنها در خارج از فضای محدود دهان، درحال ابراز عشق و اظهار محبت به همدیگر هستند.
اثر فخرالدین دوست محمد که جایزه ویژه جشنواره سوریه را کسب کرده است
از کارها و فعالیت های جدیدتان بخصوص در حوزه کارتون و کاریکاتور چه خبر؟
همکاری با مجله موفقیت در زمینه تصویرسازی از جمله فعالیت های جدیدم است. علاوه بر تصویرسازی مطالب و مقالات، پیشنهاد اختصاص دادن دو ستون عکس و کارتون دادم و همچنین فراخوان مسابقه کارتون با موضوعات و محتواهای مرتبط با سیاست های نشریه مانند امید و شادی، تلاش و حرکت و.... که قرار است برای سال جدید صحبت شود و نتیجه را به من اطلاع دهند.
همچنین دبیر هنری ماهنامه «شهر من» در کرمانشاه شدم که قرار است در دو صفحه هنری به انعکاس و بازتاب رویدادها، اخبار، معرفی و مصاحبه با هنرمندان عرصه کارتون، تصویر گری و سینما بپردازم که انشاالله در سال جدید استارت کار را خواهیم زد.
امسال در کنار مدیریت خانه کاریکاتور حوزه هنری کرمانشاه، کارشناس واحد هنرهای تصویری شدم که باید درحوزه فیلم سازی، هم بایستی به کسب دانش بپردازم و هم این واحد را به شکل شایسته ای مدیریت کنم.
با توجه به توجه و اقدامات ویژه ویژه شما در ارتباط با طبیعت، چه ایده ها و پیشنهادهایی برای اینکه هنر کارتون به نحو شایسته و مطلوبی در خدمت طبیعت قرار گیرد و درحفظ آن کمک کند دارید؟
چند روز پیش رونمایی از چند اثرمفهومی و چیدمان های هنری ام داشتم که در واقع، بیان انتقادی و اعتراضی به قربانی شدن حیوانات و آتش سوزی جنگل های منطقه دالاهو در ستان کرمانشاه است . به نظرمن این چیدمان، کاربردی کردن هنر کارتون و آنچه در کارتون درطی فرآیند ایده یابی یادگرفتیم است اما در قالب و فرمتی دیگر که نشان دهنده ظرفیت بالای هنر کارتون است. اینکه نباید محدود به متریال ها و ابزار های همیشگی و سنتی یعنی کاغذ، روان نویس یا کامپیوتر شد.
همیشه یکی از نکات مهمی که مدام به هنرجوها یادآوری و تأکید کردم این بود که تلاش کنند از پتانسیل ها و ظرفیت های بالای هنر کارتون بهره ببرند و چند بعدی با این رسانه برخورد کنند و محدود به شرکت کردن در مسابقات و جشنواره ها و ... نشوند. به عنوان مثال، در کاری که با یخچال منزلم انجام دادم ظاهراً کار ساده و پیش پا افتاده ی بود اما در درونم نشست. دوست دارم این چیدمان ها و هنرمفهومی را درارتباط با موضوعات دیگری ، که بیشترمضامین اخلاقی و انسانی مثل کودکان کار، خشونت علیه زنان، طلاق،اعتیاد و.... را در بر می گیرد، ادامه دهم.
از دیگر فعالیت های جدیدی که شروع کردم، ساماندهی و فعالیت در حوزه تصویرگری استان کرمانشاه است که فعلا در قالب یک گروه مجازی هنرمندان تصویرگر را شناسایی و قراراست درقالب برگزاری ورک شاپ ها ، نمایشگاه های مجازی ، مصاحبه و معرفی آنها و تلاش برای شرکت کردن آنها در فستیوال های داخلی و خارجی و... به فعالیت بپردازیم. همچنین اگر توانی بود شروع به نوشتن داستان و فیلمنامه های کوتاه با مضامین اخلاقی و انسانی نمایم و اگر از لحاظ مالی به وضعیت مناسبی برسم دوست دارم به عنوان اسپانسر و حامی مالی به فیلم سازان یا برگزاری نمایشگاه ها و مسابقاتی که با محتواهای ذکرشده ، برگزار می شود حمایت مالی کنم.
درماهنامه« شهرمن کرمانشاه» نیز، یک ستون با عنوان بهترین برداشت یا تفسیر از کارتون منتخب طراحی کرده ام که در پایان هر ماه به سه نفر جوایز نقدی به همراه لوح از طرف ماهنامه داده خواهد شد که جوایزش را انشاء الله اگر کرونا به ما اجازه دهد باز خودم تقبل می کنم.
در کنار ین اقدامات ، همچنان به کارعکاسی، کوهنوردی آخرهفته در شهرستان دالاهو ، پیاده روی از منزل تا محل کار، مطالعات ادبی، سینمایی و انگیزشی تا ثانیه آخر سال ۱۳۹۹ ادامه خواهم داد تا هیچ روزی و هیچ زمانی را تلف شده تحویل سال جدید ندهم.
از اسکیس هایی که چند ماه پیش اتود زدی چه خبر؟ کامل شان کردی؟
اسکیس ها را هرچند وقت یک بار به عنوان منبع مطالعه روی موضوعات و سوژه های مختلف تغییر می دهم. یعنی روی سوژه ای متمرکز می شوم و ازجنبه های مختلفی به آن می‌پردازم. مثلا مجموعه ای با عنوان کافه نشینان دارم که در آن به حالت ها و موقعیت ها و رفتارهای دختران و پسران کافه نشین می‌پردازم.
ایده های زیادی به شکل جملات کوتاه نوشته شده یا صرفا اتود هایی از موقعیت های سینمایی تلنبار شده هم دارم که فقط منتظر جرقه هایی هستم تا تبدیل به موقعیت های کارتونی شوند.
کمی بیشتر هم از آثار مفهومی خلاقیت در دوران قرنطینه خانگی که اخیرا رونمایی شد بگوئید؟
این آثار، چهارشنبه ۶ اسفند در منزل شخصی من و با حضورجمعی ازاساتید و هنرمندان کرمانشاهی برگزار شد. دو ماه قبل حریق گسترده ای در درختان منطقه دالاهو رخ داد که طی بازدید ی که ازمنطقه داشتم، آثارسوختگی درختان و حیوانات را مشاهده کردم . در واقع این چیدمان ، واکنش انتقادی ام دراعتراض به این بی مبالاتی و بی توجهی مسؤولان و عوامل انسانی آن بود.درقالب جمع آوری این آثارمفهومی، به عنوان نماد آسیب هایی که به طبیعت و محیط زیست وارد شده، خواستم که در راستای حفظ و صیانت ازطبیعت قدمی بردارم و تلنگری به کسانی که دراین خصوص سهل انگاری می کنند ویا غافل اند وارد کنم.
در این نمایشگاه کوچک خانگی، تلاش کردم که پیام عظیم و مفهومی را که با نگاه خلاق به آن رسیده بودم را با مخاطبان درمیان بگذارم و صدای موجوداتی که زنده زنده درآتش جهالت انسان ها سوختند را به گوش همگان برسانم.
شاخ طبیعت، آخرین برگ و سنگ آسمانی یا سنگ زمینیی، عناوین بعضی از این آثار بود، که نشان دهنده بیانی اعتراض آمیز و منتقدانه به آتش سوزی جنگل های زاگرس و منطقه دالاهو در کرمانشاه و قربانی شدن حیوانات به خاطرغفلت و عطش سیری ناپذیرانسان مصرف گرای امروز هستند.این آثار، محصول قرنطینه خانگی در دوران کرونایی است . نقاشی و نوشتارهایی مفهومی که دریکی از این آثار روی یخچال است ، متن هایی درباره تأثیرات و درس های ارزشمند ویروس کرونا است. درواقع، نوعی تمرین شجاعت، شهامت و رشد خلاقیت درفاصله گرفتن از وابستگی به اشیایی است که در بسیاری از مواقع عامل اضطراب ها، نگرانی ها، افسردگی و استرس های بشرمعاصر هستند. اثر«شاخ طبیعت» ، که در آن درختی با کارد به مانند یک انسان زخمی و نابود شده، دعوت کننده مخاطب به ارتباط، توجه و رفتاری مناسب و انسانی تر به محیط اطراف و طبیعت است.
در این میان چه برخوردی با یخچال داشتی ؟
برخوردی که با یخچال داشتم با عنوان thank you korona کرونا متشکرم طرح کردم که پرورش نوعی شهامت و شجاعت و رهایی از وابستگی به اشیاء مادی بود که منشاء بسیاری ازاضطراب ها، اختلالات روحی و روانی، استرس ها و افسردگی و گرفتارشدن در رقابت های ناسالمی است که امروز بشر معاصر را گرفتار کرده است.
این رهایی از وابستگی به اشیاء نیز، محصول تأثیر بیماری کرونا است که در کنار بی رحمی ها و تلخ بودن هایش، درس های بسیاری به ما یاد داد. به ما یاد داد که اگر تمام دنیا را هم داشته باشید، در مقابل من هیچی نیستید.
مطالب روی یخچال هم با این مضامین نوشته شده اند:
کرونا از تو متشکرم که باعث رشد خلاقیت در وجود من شدی.
تو باعث شدی ، از وابستگی به اشیاء رها شوم.
تو اصلا دیده نمی شوی ولی به من یاد دادی من از تو حقیر ترم.
تو باعث شدی به محیط و طبیعت اطرافم بیشتر توجه کنم.
تو به من قدرت بخشیدی.
زمانی که خواستم این مطالب و این برخورد را با یخچال داشته باشم، ترسیدم و وسواس و حساسیت زیادی، که ناشی از وابستگی ما به اشیاء پیرامون است، به سراغم آمد اما می‌دانستم غلبه براین وسواس و حساسیت، باعث تقویت نیروهای شگرف و فوق العاده در درونم خواهد شد. این کار، طرح چیز جدیدی نیست و کار ساده ای است اما آن اتفاقی که در درون من افتاد مهم بود. غلبه بر وابستگی به اشیائی که منشاء بسیاری از وسواس های فکری ، ذهنی و اختلالات روحی و روانی در ما شده است.
کرونا این درس عظیم و ذی قیمت را به ما داد که ما آدم ها مالک هیچ چیز در این دنیا نیستیم و یاد داد که به خاطر وابستگی به این اشیاء مادی و رفع عطش مصرف گرایی بشرمعاصر، بلایی برسرطبیعت و محیط زیست آورده اید که من تنبیه و مجازات طبیعت ازشما هستم.
اگر صحبت خاصی دارید بفرمائید.
از شما و سایت ایران کارتون به خاطر اختصاص این فضا به من و کارهایم سپاسگزارم. اگر ممکن است آدرس راه های ارتباطی با من در فضای مجازی قید شود.
ما هم از شما به خاطر وقتی که گذاشتید تشکر می کنیم.
راههای ارتباطی با فخرالدین دوست محمد در فضای مجازی :
@dostmohamad گالری آثار کارتون
@photo_dostmohamad گالری عکس ها
@creativeview کانال انگیزشی با عنوان نگاه خلاق
Fakhredin.dostmohamadپیج اینستاگرام
شماری از آثار کارتون فخرالدین دوست محمد در ذیل می آید :
فخرالدین دوست محمد، این کارتونش را به آوارگان جنگ که با گریه از دیوارهای سیمانی خانه و وطن شان دل می کنند،تقدیم کرده است.
فخرالدین دوست محمد: تقدیم به مادران مهربانم، که حتی مجسمه سنگی آنها هم ، سرشار از محبت و مهربانی است.
چند اسکیس هم از فخرالدین دوست محمد در ذیل می آید:
