مهنازیزدانی، کارتونیست،کاریکاتوریست، انیماتور و تصویرگر، متولد شهریور ۱۳۵۹ است. یزدانی علاوه بر فعالیت در حوزه کارتون و کاریکاتور، تاکنون درحوزه های نویسندگی و ساخت فیلم های کوتاه انیمیشن، انیماتور، ،طراحی کاتالوگ و تصویرسازی فعالیت هایی داشته است.یزدانی جوایز بسیاری هم در جشنواره های داخلی گرفته اما کمترجایزه خارجی گرفته است اما اخیرا برنده پنجمین نمایشگاه بین‌المللی چاکوتس کرواسی شده است . به همین بهانه گفتگویی اختصاصی با وی انجام داده ایم که می خوانید:
شما اخیرا برنده پنجمین نمایشگاه بین‌المللی چاکوتس کرواسی با موضوع: فاصله اجتماعی، ماسک و واکسن شده اید. موضوع اثر شما چیست و روی چه مضمون و درونمایه و تمی دست گذاشته اید؟
این کار، روایت یک طرز رفتار در دوران کروناست که تناقض موجود در آن بیننده را متوجه یک رفتار احمقانه می کند و به حماقت شخصیت های آن و احتمالا حماقت خودش می خندد..
خیلی از ما سعی در رعایت پروتوکول های بهداشتی داریم اما وقتی پای عکس گرفتن به میان آمده سریع ماسک مان را برداشته ایم و دوربین را از لبخندمان بی بهره نگذاشته ایم. فکر می کنم کلید موفقیت این کار ثبت یک رفتار متناقض جمعی است که احتمالا داورها هم تجربه اش کرده بودند. و با دیدن این کار یاد خودشان یا اطرافیان شان افتاده اند.
کار شما به ظاهر خیلی ساده است ولی در بردارنده یک روایت مینی مالیستی از کوید 19 است ، این اثر قطعا واجد ویژگی های خاصی است که توجه هیأت داروان این جشنواره معتبر را برانگیخته است. خود شما در این خصوص چه فکر می کنید؟
من این کار را برای این جشنواره نکشیدم. یک کار مطبوعاتی بود که در آن یک تناقض رفتاری که خودم هم گرفتارش بودم را ترسیم کردم.مدتی بعد کار را برای جشنواره مذکور هم فرستادم.
ویژگی خاص این کار ایجاد حس همزاد پنداریست. خیلی از ما رفتاری این چنین داریم و با دیدین این کار یاد حماقت خودمان می افتیم! در اصل "هم حماقت پنداری "است!
شما در خیلی از آثارتان داستان پردازی و روایتگری در هنر کارتون را خیلی مد نظر دارید؛ به نظر شما روایت و داستان در هنر کارتون چه پیشینه و جایگاهی دارد؟
حقیقتا پیشینه اش را نمی دانم.فکر می. کنم برای پاسخ به این پرسش باید تاریخ کارتون و کاریکاتور را از ابتدا تاکنون مطالعه کنم و سیر تحول روایتگری در آن را بررسی کنم که چنین مطالعه ای نداشته ام. اما درباره جایگاهش باید گفت که در حال حاضر کارتون های روایتگر و داستان پرداز به نظرم زیاد نیست مخصوصا در بین کارتونیست های ایرانی و مخصوصا درمیان آثارنمایشگاهی. بیشترآثارنمایشگاهی بر اساس تکنیک های ایده یابی خلق شده اند و داستانی ندارند. در حال حاضر در دنیا، داستان پردازهایی مانند کینو، سمپه و موردیلو نداریم و اگر آثار کارتونیست های بزرگ حال حاضر دنیا را در مطبوعات، شبکه های اجتماعی و نمایشگاهها دنبال کنید، درصد کمتری از آثارداستان هایی به قدرت آثار گذشته دارند. برای یافتن چرایی آن هم نیاز به بررسی و تحقیق است.
بهترین کارتونیست های روایتگر اعم از ایرانی و خارجی از نظر شما کدام هنرمندان هستند؟
کارتونیست ایرانی که روایتگری ویژگی بارز آثارش باشد مسلما داریم اما واقعا نمی دانم بهترین شان کیست. اما در کارتونیست های خارجی به نظرم کینو بهترین روایتگر است.
موضوع جشنواره فاصله اجتماعی، ماسک و واکسن بود. شما هم که در این مدت همه گیری کرونا ، به نوبه خود فعالیت قابل توجهی داشتید.به نظر شما هنر کارتون طی این مدت چه تاثیری در مقابله با این همه گیری گذاشته و چه کارکردی را دراین خصوص دنبال خواهد کرد؟ و بازده آن چه بوده است ؟
برای برآورد تاثیر آثار نیاز به تحقیقات میدانی است که این کار پژوهشگران است. من در مقام یک کارتونیست دغدغه ام را به تصویر می کشم و آن را با سایرین به اشتراک می گذارم و تنها می توانم با شمارش تعداد لایک ها و باز نشرها حدس بزنم که چه تعداد مخاطب را قلقلک داده است. اما این به معنی تأثیرگذاری صد درصد آن کارتون روی همان مخاطبی که اثر را لایک یا بازنشر نموده است نیست. ما خیلی از مطالب صفحات اجتماعی را بازنشر هم می کنیم اما وقتی پای عمل به میان بیاید باز کار خودمان را می کنیم! به همین خاطر، حتی از روی تعداد لایک و بازنشر آثار هم نمی توان تأثیرگذاری آن بر رفتار مخاطب را اندازه گرفت.
این روزها ظاهرا خیلی کم کار شده اید و فکر کنم دغدغه تصویرگری تان هم بیشتر شده است ؟ به چه فعالیت هایی مشغول هستید؟
در یک سال و نیم گذشته به شدت حجم کارهایم زیاد شده اما ازطرف دیگر، انتشار آثارم برای عموم در شبکه های اجتماعی کم شده است. پروژه هایی که مشغولش بوده و هستم شامل انیمیشن، تصویرسازی و کارتون بوده اند که اکثرا سفارش دهنده داشته اند و امکان انتشارشان در شبکه های اجتماعی نبوده است. آثار شخصی ام را هم کمتر در اینستاگرام منتشر کرده ام. به همین خاطر است که به نظر می آید کم کار شده ام اما در واقع اینستاگرام زده شده ام!
با توجه به اهمیت روایت و داستان پردازی در کارتون و همین طور آثار شما ، چه تمهیدی باید اندیشید که این قضیه به شکل گسترده تر و جزئی نگرانه تری در بیاید؟ یا اینکه روایت و داستان در کارتون ساده و صریح و کوتاه است ؟ این حس از چه لحاظ و چه طور در مخاطب برانگیخته می شود؟
روایت توالی از پیش نگاشته رخدادهایی است که به طور غیرتصادفی به هم متصل شده اند. یعنی یک کارتون رخدادی دارد که از نقطه ای آغاز و در نقطه ای پایان می یابد و پایان آن غافلگیرانه و خلاف انتطار مخاطب است و همین غافلگیری ایجاد طنز می کند. حالا اینکه این رخدادها را در یک فریم جا بدهیم و یا آن را تبدیل به کمیک استریپ کنیم، کاملا بستگی به دیدگاه هنرمند دارد. بعضی از کارتون های تک فریم را می شود به کمیک استریپ تبدیل کرد و به نوعی آن را گسترده تر و با جزئیات بیشتر و تأثیرگذاری متفاوت تری ارئه داد. همین طور بعضی از کمیک استریپ ها را هم می شود با حذف اتفاقات و جزئیاتی دریک قاب روایت کرد و اثر جدیدی خلق کرد. اما مسلما بعد از این تغییرات اثر جدید بسته به نوع زمان بندی و چیدمان عناصر تأثیرگذاری متفاوتی خواهد داشت.
من شخصا وقتی زمان در روایتم نقش کلیدی دارد، اثرم را در قالب کمیک استریپ بیان می کنم و معمولا داستان این کمیک هایم اصلا قابل بیان در یک قاب واحد نیستند. و همین حضور زمان و بازی با زمانبندی روایت، بخشی از طنز اثرم را می سازد.
در کل، وقتی یک کارتونیست روایتگر می شود، روایت را با تمام عناصرش ساده سازی و خلاصه می کند و به قولی روایتی مینی مال می سازد که ممکن است در یک قاب قابل بیان باشد و یا به چندین قاب برای بیان نیاز داشته باشند. بهترین نمونه این قبیل روایت را در آثار کینو می بینیم. مفاهیم عمیق انسانی را در قالب یک قصه بسیار کوتاه ،ساده و موجز بیان می کند. وقتی اثرخلق شده او را می بینیم آن قدرماهرانه ساده سازی شده که تصور می کنیم خلق آن هم به همین سادگی بوده و از خودمان می پرسیم چرا من نمی توانم چنین اثرساده ای خلق کنم؟! در صورت یکه خلق چنین آثاری بسیارپیچیده و سخت است.
ایران کارتون ضمن سپاس از وقتی که گذاشتید برای شما آرزوی موفقیت هرچه بیشتر می کند.
درادامه شماری از آثار مهناز یزدانی می آید:
