ناهید زمانی، کارتونیست و تصویرگر متولد خرداد ۱۳۶۷ اصفهان و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی است. شروع فعالیت حرفه ای وی از سال 1388 به صورت همکاری با مطبوعات بوده و آثارش تاکنون در نشریاتی از جمله: روزنامه های ایران، آرمان ملی، شرق، جام جم، همشهری، بی قانون، اصفهان امروز، اصفهان زیبا و ماهنامه های اصفهان نیمروز، خط خطی ، نوسان و خبرگزاری ایمنا منتشر شده است.
برگزاری نمایشگاه انفرادی کارتون در سال 1398 در خانه هنرمندان اصفهان و شرکت در چندین نمایشگاه گروهی کارتون در کشورهایی همچون برزیل، چین، ترکیه، ایتالیا، کانادا، کوبا، فرانسه، لهستان و کره از دیگر فعالیت های این هنرمند است.
پوستر نمایشگاه انفرادی کارتون ناهید زمانی در خانه هنرمندان اصفهان
وی در چندین جشنواره ی خارجی نیز رتبه های درخشانی کسب کرده است که از جمله آنها می توان به: برنده جایزه ویژه جشنوارهPeace for Faxایتالیا1399، برنده جایزه ویژه جشنوارهSICACO2020کره1399، برنده جایزه ویژه نوزدهمین دوره جشنوارهClara Santa Humor Salonکوبا 1398، برنده جایزه ویژه اولین جشنواره بین المللیAward International Cartoonists Womenفرانسه، کسب جایزه سوم هشتمین دوره جشنواره کاریکاتور تورهان سلجوق ترکیه۱۳۹۷، برنده مدال افتخار جشنواره بین المللی ورلدپرس کارتون پرتغال۱۳۹۶، برنده جایزه ویژه سی و سومین دوره جشنواره بین المللی آیدین دوغان ترکیه ۱۳۹۵ و منتخب پنجمین دوره جشنوارهJiaxingچین در سال 1389 اشاره کرد.
این کارتونیست، علاوه برکسب رتبهدر جشنوارهای معتبر بین المللی، درجشنوارهای داخلی کارتون هم حضوری مستمر و جدی داشته است. زمانی 2 دوره برنده جایزه اول و یک دوره برنده جایزه دوم جشنواره مطبوعات و نمایندگی خبرگزاری های استان اصفهان بوده و در نخستین جشنواره سراسری کاریکاتورمطبوعاتی تبریز درسال۱۳۹۴هم برنده حایزه دوم شده است.
موضوع اغلب کارتون های ناهید زمانی آسیب های اجتماعی بخصوص معضلات زنان و کودکان و همین طور مشکلات زیست محیطی است.
ناهید زمانی به تازگی لوح افتخار جشنواره بین المللی «کاربرد هنر و فرهنگ در خاموشی سلاح ها در آفریقا» را، که در کشور کنیا برگزار شد، دریافت کرده است. به همین بهانه و همچنین به منظور کسب اطلاع از فعالیت های اخیرش با وی گفتگویی اختصاصی انجام داده ایم که می خوانید:
در ابتدا از جشنواره بین المللی«کاربرد هنر و فرهنگ در خاموشی سلاح ها در آفریقا» که کارتون تان برنده لوح افتخار آن شده است بگوئید
این جشنواره به همت سفارت ایران در کشور کنیا برگزار شدو دبیر جشنواره علی اسدی و داورهای آن هم کارتونیست های معتبر و شناخته شده ای همچون ماریلنا ناردی، آنجل بولیگان و مسعود ضیایی بودند. در این جشنواره 358 هنرمند( 320 شرکت کننده مرد و 38 شرکت کننده زن) از 57 کشور با 1062 اثر شرکت داشتند که نشان از اقبال کارتونیست ها به این جشنواره است و در نهایت کارتونیست های بزرگی همچون «کائو گومز» از برزیل و «آرس» و «مایکل گورو گومز» از کوبا برنده جوایز اصلی شدند.
اثری که ناهید زمانی با آن لوح افتخار جشنواره بین المللی کاربرد هنر و فرهنگ در خاموشی سلاح های آفریقا را کسب کرده است
کودکان همیشه در جنگ ها آسیب پذیرترین قشراند و شما هم خواسته اید که در ارتباط با این موضوع به نقد این قبیل آسیب ها بپردازید. به نظر می رسد که کودکان، بخصوص در تصویرسازی های تان، جایگاه و حضوری ویژه دارند. در اینجا هم علاوه بر پرداخت به موضوع خاموشی سلاح ها، به گمانم یک رویکرد ویژه به این موضوع درقالب پرداخت به مصائب کودکان جنگ دارید و کودکان در صلح را هم در پرده آخر تصویر کرده اید. لطفا دراین باره و نگرش و نحوه پرداخت تان به این موضوع توضیح دهید.
کودکان در نگاه من ارزش و جایگاه ویژه ای دارند؛ هم از این جهت که در هر پیش آمد یا حادثه ای آسیب پذیرترین و بی دفاع ترین هستند و هم ازین جهت که دوران کودکی دوران تعیین کننده و قابل اهمیتی در زندگی هر انسانی است. بنیان شخصیت و نگاه فرد به زندگی در این دوران پایه ریزی می شود؛ اینکه هر واقعه یا مفهومی از نگاه کودکان به چه شکل است و این نگاه منجر به چه تصمیماتی می تواند درآینده بشود واقعا برای من جذاب است. در واقع، کودکان در کارهای من نمادی از آینده هستند؛ نماد اینکه این ماجرا ادامه خواهد داشت و تمام شدنی نیست.
برای رسیدن به سوژه کارتونم دراین جشنواره، با خود فکر کردم که در زمان بحران آدم بزرگ ها فقط روی نیازهای اولیه و زخم هایی که قابل دیدن هستند تمرکز می کنند و فرصتی برای رسیدگی به ترس ها و زخم های عمیق تر روحی نیست! زخم هایی که بیشتر کودکان را هدف قرار می دهند. در چنین شرایطی اگر من یک کودک جنگ زده بودم چه راهی پیدا می کردم؟ یک راه آسان و موقتی اما مؤثر مثل نقاشی کشیدن و پوشاندن آثار جنگ روی دیوار مدرسه با آن.
این کار شما، کارتونی مبتنی بر روایت در 3 پرده است. داستان و روایت چقدر برای تان مهم است و چه طور شد که دراین کارتون نیز بر مبنای داستان به موضوع پرداختید؟
مهم ترین نکته برای من همراه شدن مخاطب با اثر است، اینکه بیننده نه فقط با دیدن کارتون تلنگر بخورد بلکه احساساتش هم درگیر شود و این وقتی به بهترین شکل رخ می دهد که اثر راوی خوبی باشد. گاهی برای رسیدن به ضربه آخر، باید برای مخاطب مقدمه چینی کرد تا کمک کنیم خودش را جای کاراکترها بگذارد و بعد در فرصت مناسب از فریم آخر شگفت زده شود. گاهی هم حس تعلیقی ایجاد می کند که باعث می شود مخاطب در فریم آخر بیش از پیش به وجد بیاید. البته برای اینکه کارتون روایتگر باشد لازم نیست حتما در بیش از یک پرده رسم شود؛ گاهی تنها در یک فریم و با آوردن نمادها می توان یک داستان گویی محکم و قابل قبولی داشت.
در واقع، در این کارتون با شرح موقعیت یک سئوال مطرح کردم، اینکه الان باید چه کار کرد؟ یک مشکل بزرگ و جدی مثل یک مدرسه جنگ زده و کودکانی که زخمی از جنگ با ویرانه های مدرسه مواجه شدند! الأن باید چه کار کرد؟ و در نهایت جواب اصلا سخت و پیچیده نیست و همین باعث غافلگیری مخاطب می شود؛ یک جواب ساده اما قشنگ و کارآمد.
به نظر می رسد که در چند ماهه اخیر بیشتر دغدغه تصویرسازی داشته اید؟ گویا قرار بوده که کتاب هایی نیز از تصویرسازی های شما منتشر شود ولی کرونا زمانی مانع این امر شده است. کتاب های تان منتشر شدند ؟ از کارهای اخیرتان چه خبر؟
بله، از ابتدای سال 1400 تمرکز اصلی ام روی تصویرسازی بوده است. متأسفانه در چند سال اخیر اوضاع مطبوعات روز به روز وخیم تر شده تا جایی که امروز شاید یکی دو روزنامه به چاپ کارتون مطبوعاتی می پردازند؛ آن هم نه مثل گذشته که روزنامه ها ضمیمه طنز و کارتون چند صفحه ای داشتند و مجلات طنز و کارتون به صورت مرتب چاپ می شدند. درحال حاظر روزنامه ها برای کنترل مخارج شان از کارتون های خارجی استفاده می کنند یا درکل ستون کارتون را حذف کردند و خلاصه کارتون مطبوعاتی از همیشه کم رنگ تر و بی رمق تر شده است. البته این باعث نشده که من از کارتون دور شوم بلکه فقط باعث شده که گزیده کارتر شوم.
از آثار تصویرسازی ناهید زمانی
پیش از شروع کرونا در سال 1398، یک مجموعه سه جلدی کتاب کودک با نشر خوب «هوپا» کار کردم که قرار بود در نمایشگاه کتاب اردیبهشت سال 1399رونمایی شود که متأسفانه کرونا همه برنامه ها را به هم زد و مشکلات دیگری هم به وجود آورد که باعث شد تا به امروز چاپ کتاب به تعویق افتد. در 9 ماه گذشته مشغول تصویرسازی 4 جلدکتاب کمک درسی به سفارش انتشارات «خیلی سبز» بودم که تازگی به پایان رسید و در حال حاضر هم بیشتر روی مطالعه و تمرین تمرکز دارم.
در کارتون هم بیشتر در حرکت های جمعی و بخصوص عصر کارتون ها و البته گاهی نشر کارتون در صفحه تان حضورداشته اید. لطفا از دغدغه های تان به عنوان یک کارتونیست و آنچه برای تان در این حوزه مهم است بگوئید.
فکرمی کنم کارتونیست ها کنشگرانی ریزبین هستند که شیوه پرداختن شان به مسائل از خیلی جهات برای مخاطب شیرین تر و البته تأثیرگذارتر است ! گاهی ممکن است بتوان نتیجه یک همایش چند ساعته را در یک کارتون خلاصه کرد به شکلی که تا مدت ها اثرش از ذهن مخاطب پاک نشود.با توجه به نگاه جدید و متفاوتی که یک کارتونیست به وقایع دارد هم می توان توجه مخاطب را به زوایای نادیده هرموضوع جلب کرد و مسیر جدیدی ایجاد کرد. حرکت های جمعی کارتون هم به همین شکل هستند و چه بسا اثرگذارتر مثل هر حرکت جمعی دیگر. برای مثال عصرانه کارتونی که با موضوع «شهرامن» برگزار شد و برای اولین بار همه کارتونیست های شرکت کننده خانم بودند و به مقوله شهر امن از دید زنان پرداختند.این نه تنها از طرف مخاطبین با استقبال خیلی خوبی مواجه شد بلکه ازطرف رسانه های داخلی و خارجی هم خیلی مورد استقبال قرار گرفت و آثار خیلی خوب دیده شدند.
کارتونی از ناهید زمانی در عصرانه کارتون شهر امن
یک سایت خارجی در حوزه تصویرسازی و طراحی هم اخیرا گفتگویی با شما انجام داه بود. لطفا کمی از آنچه در این مصاجبه رخ داد و مباحثی که درگفتگو با شما مطرح شد بگوئید.
اوایل تابستان از طرف سایت Comics+BD Universes در لینکداین با من تماس گرفتند و از من خواستند تا مصاحبه ای با من داشته باشند. این سایت یک سایت تخصصی طراحی و مصاحبه محوراست و با هنرمندان طراح در مدیوم های مختلف مثل انیمیشن، گیم، تصویرسازی کتاب، کارتون و کمیک بوک و... در سراسرجهان مصاحبه می کند تا سیر رشد و پیشرفت شان را از زبان خودشان نقل کنند. اینکه زندگی شخصی آنها چه تأثیری بر کار و نوع نگاه شان داشته است و چه تجربه های ویژه ای داشته اند و چه پیشنهادی برای کسانی که اول راه هستند دارند و 6 سئوال دیگر در همین زمینه. باعث افتخار من بود که نام من هم در کنار هنرمندان بزرگ و قدری که در سطح جهان شناخته شده اند در این سایت قرار گرفت.
حضور در مسابقه ها و جشنواره ها چقدر دغدغه تان است ؟
دغدغه اصلی من کارتون مطبوعاتی است و در نوجوانی با دیدن کارتون مطبوعاتی در صفحه آخر روزنامه ها به کارتون علاقه مند شدم و خواستگاه اصلی کارتون را هم مطبوعات می بینم.
اثر ناهید زمانی برنده جایزه سوم هشتمین جشنواره کارتون تورهان سلجوق ترکیه
جشنواره ها برای من، بیشتر راهی برای فعالیت درسطح بین المللی هستندتا اینکه صدای رساتری داشته باشم و راحت تر بتوانم دغدغه هایم را به گوش آدم های بیشتری برسانم و تأثیرگذارتر باشم. البته فعالیت درسطح بین المللی نیازمند تمرکز بیشتر، تکنیک قوی تر و سوژه های ناب تری است که موتورهای محرک خوبی هستند برای بیشتر یادگرفتن و به روز بودن.
اثر ناهید زمانی برنده جایزه ویژه جشنواره آیدین دوغان ترکیه ۱۳۹۵
چشم انداز کاری تان به عنوان یک کارتونیست و تصویرگر چیست ؟
از جذابیت های کارتون و تصویرگری یا در کل رشته هنر برای من این است که درنظر گرفتن چشم انداز خاص و مشخصی برای آن ممکن نیست. این دنیا (دنیای هنر و خلاقیت) انتها ندارد و هرچیزی در آن شدنی است اما به شرط تلاش مستمر و یادگیری بی وقفه. چشم اندازی که من از آینده دارم، ناهید زمانی است که بیشتر از امروز دارد یاد می گیردو خلق می کند.
در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمائید.
در پایان سئوالی دارم که سالهاست ذهنم را مشغول کرده است؛ اینکه جایگاه زنان کارتونیست در کارتون کشور کجاست؟ دنیای کارتون، نه فقط در ایران بلکه در تمام جهان، یک دنیای مردانه است؟! آمار شرکت کنندگان جشنواره بین المللی«خاموشی سلاح ها» خود گواه این موضوع است ! 38 کارتونیست زن و 320 کارتونیست مرد! مردان کارتونیستی که حتما درکارتون های شان به موضوع برابری حقوق زن و مرد پرداخته اند اما در واقعیت و حتی در دنیای کوچک کارتونیست ها هم خبری از این برابری نیست و این خودش یک کارتون است ! منتقدان نابرابری جنسیتی، خودشان به این برابری اهمیت می دهند؟ ما زنان کارتونیست حرفه ای در کشورمان داریم که نه تنها درسطح جهانی شناخته شده اند بلکه درمعتبرترین جشنواره های بین المللی مثل «آیدین دوغان» برای داوری دعوت می شوند اما در جشنواره های داخلی (ملی یا بین المللی) هیچ خبری ازداوران خانم نیست! اگر هم قرار به انتخاب داور خانم باشد ترجیح می دهند داوران خانم خارجی را انتخاب کنند! در حالیکه در کشورهای دیگراکثرا به حضورخانم ها در ترکیب داوران دقت می شود و همواره داوران هموطن، کاملا بر خلاف ایران، شانس بیشتری برای حضور در ترکیب داوری دارند. و در آخر ممنونم از شما که به من این فرصت را دادید.
به امید روزهای پرامیدتر.
ایران کارتون هم ضمن تبریک به شما، آرزوی سلامتی و موفقیت های روز افزون برای تان دارد !
شماری از آثار کارتون ناهید زمانی در ذیل می آید:
