علیرضا پاکدل، کاریکاتوریست، کارتونیست و طراح کاراکتر ایرانی است. او چندین جایزه بزرگ معتبر جهانی دارد و تاکنون چندین نمایشگاه مستقل از آثارش برگزار کرده است.این هنرمند جوان با نشریات مهم از جمله گل آقا، بچه‌های گل آقا، کیهان کاریکاتور و... همکاری داشته و یکی از کسانی است که توانسته به صورت حرفه‌ای و عالی در زمینه کاریکاتور چهره، نوآوری و خلاقیت به خرج دهد.
پاکدل تاکنون حدود ۳۰۰ کاریکاتور چهره کار کرده و درفضای مجازی، مطبوعات و جشنواره‌ها آنها را عرضه کرده است که این آثار بازخورد‌های بسیار خوبی نیز به همراه داشته است.او در این مدت جزو هنرمندانی بود که برای مقابله با کرونا دست به کار شد و راه‌های پیشگیری از این بیماری را با هنر طناز و رنگارنگ خود به مردم نشان داد.
به مناسبت عید نوروز گفت وگویی با این کارتونیست مشهور داشته ایم که در ادامه می‌خوانید.
آقای پاکدل شما هنر را از سن نوجوانی آغاز کرده اید علت این علاقه چه بود؟
به دلیل علاقه زیاد خانواده نسبت به هفته نامه «گل آقا» بود. از طرفی در دوران‌کودکی در زمینه خط و طراحی بسیار استعداد داشتم و همیشه در درس هنر نمرات بالایی می‌گرفتم. از این رو به تدریج به هنر کارتون و کاریکاتور علاقه‌مند شدم، البته دیدن آثار کارتون اساتید بزرگ همچون استاد رفیع ضیایی، استاد عربانی و استاد پاکشیر و... در هفته نامه «گل آقا» نقش مهمی در افزایش این علاقه داشت.
پس از این همه سال فعالیت حرفه‌ای اگر بخواهید تعریفی از کاریکاتور داشته باشید چطور آن را بیان می‌کنید؟
در این هنر دو واژه داریم، واژه اول کارتون و بعد کاریکاتور؛ کارتون در حقیقت به آثاری گفته می‌شود که دارای سوژه و ایده هستند و موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... را منتقل می‌کنند. اما کاریکاتور صرفاً به یک پرتره چهره گفته می‌شود که با اغراق در اجزاء چهره کاراکتر مورد نظر به وجود می‌آید.
شما را سلطان خطوط شکسته در کاریکاتور می‌دانند، به نظر شما هنرمندان چطور می‌توانند به سبک و امضای خاص خود در هنر برسند؟
به کاربردن این عنوان برای بنده برگرفته از محبتی است که دوستان دارند، اما به نظرم یک هنرمند با تلاش خستگی ناپذیر، تحقیق در رشته مورد نظر و اینکه در هر مقطعی از کار انگیزه پیشرفت بیشتر داشته باشد و برای رسیدن به این پیشرفت به صورت شبانه روزی فعالیت کند حتما به سبک و امضای خاص خود خواهد رسید.
چند سالی است که کارتون و کاریکاتور برای مردم و مسئولان جا افتاده و دیگر آن را به معنای تمسخر نمی‌دانند، به نظر شما ریشه‌های این فرهنگ سازی چه بوده است؟
به نظرم تلاش کاریکاتوریست‌ها در این سال‌ها در شناخته شدن این هنر بسیار موثر واقع شده است؛ همه ما که در این رشته فعالیت می کنیم برای رسیدن به وضعیت فعلی و آشنایی عموم با این هنر بسیار زحمت کشیدیم و حتی بعضا مورد بی مهری قرار گرفتیم و خسارت‌هایی را هم متحمل شدیم، اما کنار نکشیدیم و همچنان به راه خود ادامه دادیم و خواهیم داد. همچنین امیدواریم که جایگاه واقعی این هنر در کشورمان شناخته شود.
آیا پیش آمده که به دلیل یک طرح از جانب شخصی یا سازمانی تهدید شوید؟
بله؛ بار‌ها این اتفاق افتاده حتی در سطح بین المللی!
شما با نشریه‌های مختلف از جمله «گل آقا» کار کرده اید، همکاری فعلی نشریه‌ها با کارتونیست‌ها چطور است؟ آیا کم بودن مخاطب بر تضعیف ارتباط آنها هم تاثیر می گذارد؟
در چند سال اخیر همکاری نشریات با کارتونیست‌ها کمتر شده است که قطعا علاوه بر کم شدن تعداد مخاطبان، نگاه سلیقه‌ای و غیر تخصصی مدیران این نشریات هم در این موضوع موثر است. یکی از دلایل دیگر هم وجود فضای مجازی است که تعداد مخاطبان نشریات را به حداقل رسانده است و به سبب آن همکاری مطبوعات با هنرمندان کم شده است. همچنین پرداخت حق الزحمه‌های بسیار ناچیز هم این جریان را تحت تاثیر قرار داده است.
نظر شما درباره تعطیلی دوسالانه کاریکاتور چیست؟
سیدمسعود شجاعی طباطبایی، عباس زاهدی، همکاران خانه کاریکاتور و همینطور کارتونیست‌های کشور در طول این سال‌ها برای به وجود آمدن این برند ملی در حوزه تجسمی زحمات بسیاری کشیدند، اما متاسفانه به راحتی تعطیل شد.
به نظرم تعطیلی دوسالانه کاریکاتور یک لطمه بزرگ بر پیکره این هنر بود، زیرا این جشنواره یکی از معتبرترین جشنواره‌های هنر کاریکاتور در دنیاست و خیلی از کارتونیست‌های بزرگ جهان از طریق این دوسالانه با کشور، فرهنگ و مردم ما آشنا شده و حتی به ایران هم آمدند. از طرفی بسیاری از هنرمندانی که الان اسم و رسم دارند در این جشنواره کشف شدند.
در خصوص این رویداد خواسته‌ای از اداره کل تجسمی دارید؟
بله، از متولیان هنر‌های تجسمی در کشور تقاضا کنم که تلاش کنند تا این جشنواره مجددا برگزار شود، زیرا این رویداد نه تنها برای هنرمندان ایران بلکه برای هنرمندان سراسر جهان بسیار مهم و تاثیرگذار است. خیلی وقت‌ها بسیاری از هنرمندان خارجی درباره آن از من سوال و نگرانی خود را از تعطیلی این دوسالانه بیان می‌کنند. حتی در سفری که برای داوری به کشور برزیل داشتم هم درباره این جشنواره صحبت می‌کردند.
درباره آثار کرونایی خود توضیح دهید، هدف چه بود؟
هدف از خلق این آثار نشان دادن زحمات کادر درمانی است که این روز‌ها نقش مهم و اساسی را در جنگ با این بیماری مهلک ایفا می‌کنند و از جان مایه می‌گذارند. همچنین آگاهی بخشی و انتقال حس خوب و امیدواری که این روز‌ها جامعه ما به طوری اساسی به آن نیاز دارد از دیگر اهداف خلق این آثار بود.
برنامه برگزاری نمایشگاه، چاپ کتاب و... دارید؟
در حال حاضر باتوجه به شرایطی که در آن قرار داریم برای نمایشگاه و چاپ کتاب فکری نکردم، اما همین خلق اثر و به اشتراک گذاشتن در فضای مجازی را ادامه خواهم داد تا در آینده در شرایط مطلوب، برنامه ریزی مناسبی برای ارائه آنها داشته باشم.
بهار ۹۹ را چطور پیش بینی می‌کنید؟
امیدوارم بهار ۹۹ همراه با سلامتی و نابودی این بیماری در سرتاسر جهان و کشورمان باشد. امیدوارم در سال پیش رو اتفاقات ناگوار کمتر رخ دهد و اتفاقات خوب و افتخارات فرخنده و مبارک برای مردم ایران به وجود بیاید و از لحاظ اقتصادی هم مردم در شرایط مطلوبی قرار بگیرند.
قصد سفرکردن دارید؟
قطعا در خانه میمانم و سفر نخواهم کرد.
تبریک عید و پیشنهادی به مردم دارید تا نوروز کرونایی آنها لذت بخش باشد؟
سال جدید را خدمت مردم کشورم به ویژه کادر درمانی، آتش نشانان و نیرو‌های داوطلبی که این روز‌ها زحمات آنها برای حفظ سلامتی جامعه حیاتی است تبریک عرض می‌کنم. امیدوارم همه با هم با احساس مسئولیت، در خانه ماندن و هوشیاری مسئولان این بیماری را از بین ببریم و سلامتی و زندگی عادی را در سال جدید شاهد باشیم.
