کتاب «صد سال کاریکاتور در تهران» با گردآوری، تنظیم و نگارش جمال رحمتی منتشر شده است.
به گزارش سایت ایران کارتون به نقل از ایسنا، کتاب «صد سال کاریکاتور در تهران» یکی دیگر از کتاب‌های مجموعۀ کتب سده (یعنی صد سال نویسندگی در تهران، صد سال نقاشی در تهران، صد سال عکاسی مناظر در تهران و صد سال گرافیک در تهران) انتشارات علمی و فرهنگی است که تلاشی برای بازنمایی وضعیت فرهنگی و هنری صد سال اخیر شهر تهران است.
جمال رحمتی، مؤلف این اثر کاریکاتوریست و پژوهشگر، متولد سال ۱۳۵۱ در زنجان است. او فارغ‌التحصیل رشتهٔ گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است و فوق لیسانسش را هم در زمینه انیمیشن از دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر اخذ کرده است. رحمتی در جایگاه کاریکاتوریست با روزنامه‌ها و مجلات دنیای تصویر، همشهری، شرق، توانا، ایران، زن، زنان فردا، روز هفتم، عصر آزادگان، جامعه، توس، نشاط و بسیاری نشریات دیگر سابقه همکاری دارد. همچنین دبیر سرویس کاریکاتور و کارتون نشریاتی همچون شرق، هم‌میهن، مجلات همشهری و… بوده و در حال حاضر هم دبیر سرویس طرح روزنامه اعتماد است. جمال رحمتی دارندهٔ ۲۶ جایزه بین‌المللی از جمله شش جایزهٔ اول جهانی است. او مدرس دانشگاه است و تا کنون کارگردانی چند فیلم کوتاه داستانی را نیز تجربه کرده است.
در پشت جلد کتاب «صد سال کاریکاتور در تهران» موضوع و محتوای آن به این شرح توضیح داده شده است:
«کاریکاتور و کارتون هنر عصر جدید است. هنری که قرن‌ها بعد از ظهور و ثبوت رشته‌های دیگر تجسمی به‌وجود آمده است. بسیاری ریشۀ آن را در آثار داوینچی و دورر و… جست‌وجو می‌کنند، اما واقعیت این است که اصرار آدمی برای مشخص شدن تکلیف همه چیز، او را به این ریشه‌یابی رسانده است و معلوم نیست که واقعیت این باشد؛ اما این‌که چه زمانی و چگونه وارد ایران شده است، واضح و مشخص است. شاید آن زمان که از عظیم‌زاده، نقاش اهل تبریز و از بنیانگذاران هنر کاریکاتور، توانست با بهره‌گیری از شیوۀ طراحی روتر، اما با خط و ترکیب‌بندی‌های ساده‌تر، نخستین کاریکاتورهای بومی ایران را پایه‌گذاری کند، فکر نمی‌کرد که یک قرن بعد ایران یکی از مراکز مهم کارتون و کاریکاتور دنیا شود. اگر فضای مجازی را کنار بگذاریم، کارتون و کاریکاتور دو رسانۀ مهم برای عرضه دارد؛ مطبوعات و نمایشگاه‌ها. تهران مرکز هر دوی این‌هاست. مهم‌ترین نشریات و معتبرترین نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های کاریکاتور و کارتون کشور در تهران برگزار می‌شود. کتاب حاضر نگاهی اجمالی به کاریکاتور ایران از ابتدا تاکنون دارد و تهران را از نگاه نقادانۀ صد کارتونیست به نمایش می‌گذارد.»
پیروز حناچی شهردار وقت تهران پیش‌گفتاری برای این مجموعه و نیز این اثر نوشته است که در بخشی از آن چنین می‌خوانیم:
« بیش از دو قرن است که تهران پایتخت ایران است و از منظرهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نقطۀ همگرایی ملی و محل وقایع بزرگ تاریخی کشور است. شهر تهران به واسطۀ همین مرکزیت، سه دوره تاریخی متفاوت با مظاهر و مضامین مختلف را از سر گذرانده است. این شهر خاصه در صد سال گذشته بستر اصلی تحولات و وقایع تاریخی مهم سرزمینمان بوده است و به همین جهت است که بررسی جایگاه و واکاوی ابعاد کمتر شناخته یا دیده‌شدهٔ این شهر و برجسته‌سازی آن ضرورت می‌یابد. باید توجه کرد که علاوه بر اهمیت پرداختن به ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهران، ظرفیت‌ها و زمینه‌های ارزشمند هنری و فرهنگی شهر نباید زیر سایه ابعاد سیاسی شهر گم شود. داشته‌های این شهر ذیل تحولات پُرسروصدای مناسبات پایتختی پنهان مانده است.»
در معرفی ناشر آمده است: این اثر در چهار بخش کلی تنظیم و دسته‌بندی شده است که پس از پیشگفتار و مقدمه آمده‌اند؛ در بخش اول تاریخ کاریکاتور ایران از منظری دیگر بررسی شده که مباحثی چون اولین نشریات فکاهی-انتقادی در دوره‌های مختلف تاریخی از سال‌های اول پیروزی مشروطه تا زمان انتشار مجلهٔ گل‌آقا و خط‌خطی از جملهٔ آن‌هاست. کتاب سپس در بخش بعدی نگاهی کلی به کارتونیست و کاریکاتوریست‌های ایران طی دهه‌های ۲۰ تا ۹۰ انداخته است. در بخش بعدی نیز زندگی و آثار ریش‌سفیدهای کاریکاتور ایران یعنی کامبیز درم‌بخش، غلامعلی لطیفی و بهمن رضایی بررسی شده است. در بخش پایانی این کتاب نیز که «تهران از منظر کارتونیست‌ها» نام دارد با رزومه‌ای مختصر از ۱۰۰ کارتونیست ایرانی به علاوۀ یک اثر از آن‌ها دربارهٔ تهران روبهروییم.
صد سال کاریکاتور در تهران با همکاری شهرداری تهران و انتشارات علمی و فرهنگی در ۲۵۹ صفحه به شکل نیمه‌مصور با شمارگان ۵۰۰ و قیمت ۱۵۷ هزار تومان منتشر شده است.
